Cây cổ thụ ra quả đặc sản chả có hạt trồng la liệt ở Lào Cai, ngâm 3 ngày 3 đêm mới ăn ngon

Cây hồng không hạt có tuổi đời gần trăm tuổi ở Bảo Hà

Chúng tôi đến xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên vùng đất được coi là thủ phủ hồng cổ không hạt của tỉnh Lào Cai, có những gốc cây hồng đã có tuổi đời gần trăm tuổi. 

Những ngày này bà con đang tất bật thu hái những quả hồng không hạt trên cây.

Tháng 8, tháng 9 là thời kỳ cao điểm của mùa thu hoạch quả hồng, năm nay, thời tiết thuận lợi nên tại nhiều thôn của xã Bảo Hà quả sai, chín đều, độ ngọt cao.

Bà Nguyễn Thị Thu, năm nay đã gần 60 tuổi, thôn Liên Hà 5, xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên kể: Tôi về thôn này lập gia đình cũng đã được khoảng hơn 35 năm. 

Từ khi tôi về đây đã có một gốc cây hồng không hạt to cao sừng sững sau nhà này rồi. Từ cây hồng không hạt cổ thụ này, gia đình tôi đã nhân rộng lên thành nhiều cây để trồng.

Hiện nay, gia đình tôi có khoảng hơn 100 gốc hồng không hạt, trong đó, có hơn 20 gốc có tuổi đời từ 35 – 90 năm tuổi. Với những gốc hồng to như vậy, ra nhiều quả nhiều lắm, mỗi cây phải thu được 2-3 tạ quả/vụ/năm.

Theo bà Thu những năm gần đây, loại quả hồng không hạt được nhiều người tiêu dùng biết đến nên đầu ra ổn định hơn, giá bán xô được khoảng 13 nghìn đồng/kg; bán lẻ từ 20 nghìn đồng/kg trở lên, nhất là vào lễ hội đền Bảo Hà. Mỗi vụ bà Thu sẽ thu về được khoảng trên 3 tấn quả hồng cổ không hạt.

Từ những gốc hồng cổ không hạt của gia đình bà Thu, đã từng bước được nhiều người dân trong và ngoài thôn biết đến và nhân giống mang về trồng.

Chia sẻ về kỹ thuật nhân giống, trồng loại hồng không hạt, bà Thu bảo: Khi thu hoạch xong vụ hồng không hạt đến tháng 10 và tháng 11 cây sẽ rụng hết lá, rễ bật lên khoảng 20cm thì lên mầm. Đến tháng giêng lên lộc thì để một năm sau thì tách ra cấy vào đất, tỷ lệ sống đạt 100%.

Cách ngâm quả hồng cổ không hạt

Là một trong những hộ nhân giống cây hồng không hạt từ gia đình bà Thu, gia đình ông Hoa có 13 gốc hồng cổ thụ không hạt có tuổi đời trên 30 năm, mỗi năm gia đình ông cũng thu về 2-3 tấn quả hồng không hạt.

Ông Đỗ Văn Hoa, thôn Liên Hà 5, xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên chia sẻ: Loại hồng này phù hợp với đất, khí hậu vùng đất nơi đây nên việc bón phân chủ yếu là khi cây còn bé, còn những cây cổ thụ hàng chục năm tuổi không cần bón phân hay phun thuốc. Do vậy, quả luôn đảm bảo chất lượng an toàn, ngon.

Với loại quả hồng không hạt ở xã Bảo Hà, đặc biệt ở chỗ khi thu hoạch quả bắt đầu chín vàng mang về, người dân phải ngâm trong nước 3 ngày, 3 đêm thì mới hết vị chát trong thịt quả. 

Trong quá trình thu hái phải rất cẩn thận không để quả bị xước, thâm, bị giật. Đây cũng là kinh nghiệm truyền lại từ các cụ ngày xưa nhưng ngày xưa các cụ ngâm bằng gio hoặc vôi.

Ngoài cách ngâm bằng nước phèn, quả hồng không hạt còn được ngâm bằng nước lã và dùng lá cây hồng thả lẫn vào quả hồng cũng rất hiệu quả. Bên cạnh đó, khi ngâm quả hồng cần đặt ở vị trí thoáng, có ánh nắng tốt thì độ ngọt mới cao.

Từ những gốc cây hồng cổ thụ của các hộ dân ở thôn Liên Hà 5, xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, thực hiện theo Nghị quyết số 10 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Lào Cai về phát triển nông nghiệp hàng hoá, loại cây trồng này đã được cấp uỷ, chính quyền xã Bảo Hà tuyên truyền, vận động bà con nhân rộng diện tích trồng. 

Đây cũng chính là một trong những cây trồng chủ lực được kỳ vọng sẽ mang lại thu nhập ổn định cho bà con nhân dân xã Bảo Hà.

Đến nay, xã Bảo Hà có 172 ha, trong đó, có 20 ha hồng cổ không hạt có tuổi đời trên 30 năm đang cho thu hoạch ổn định. 

Hiện sản phẩm hồng không hạt đã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao và được chứng nhận chỉ dẫn địa lý.

Theo những người già làng ở xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, cây hồng cổ có độ cao từ 5-10m, tán lá rộng, vào mùa bói quả rất nhiều lá. Đến mùa đông lá rụng hết để chuẩn bị thay lá mới và ra hoa cho vụ tiếp theo.

Bên cạnh đó, khi cây hồng không hạt tuổi càng cao thì những cành ở thân cây sẽ bị thui chột dần theo thời gian. Đó cũng là đặc điểm dễ nhận biết các loại hồng cổ có tuổi đời trên 30 năm trở lên ở vùng quê này.

Ông Trần Văn Cầu, Chủ tịch Hội Nông dân xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên (Lào Cai) cho biết: Những năm gần đây, thương hiệu quả hồng không hạt đã được nhiều người biết đến, đặc biệt là du khách đến đền Bảo Hà rất lớn nên được nhiều du khách ưa chuộng mua về làm quà.

Tuy nhiên, hiện nay, sản phẩm quả hồng không hạt chủ yếu được người dân bán lẻ cho thương lái và mang ra chợ bán, chưa có liên kết đầu ra cho sản phẩm. Do vậy, người dân Bảo Hà rất mong nhận được sự quan tâm của các cấp, các ngành trong việc tìm đầu ra cho sản phẩm hồng không hạt.